Гулсапсар

Гулсапсар (Ирис русча) — гулсапсардошлар оиласига мансуб кўп йиллик ўт ўсимлик. Гулсапсар  кўп тарқалган ўсимлик бўлиб, унинг бир неча юзлаб навлари мавжуд. Улар гулларининг ранги, ҳажми ва шақли бўйича фарқланади. Шулардан бири дурагай Гулсапсардир. Унинг бўйи 30—50 см. Барглари қиличсимон ёки кенг-қалами, эни 1,3 см. Гулқўрғони йирик (диаметри 8—15 см), тўғри, чиройли, узун баргсиз гулбандларда бир нечта (5—9 та) дан жойлашади. 2— 3 гули бир вақтда очилади, хушбўй ҳидли. Уни Ўзбекистонда 60 га якин тури бор дунё бўйлаб уни 800дан отрик тури маълум Унинг ватани шимолий ярим шар хисобланади СНГ давлатларида 250га якин тури
мавдуд

 Гулсапсар – қиёқ баргли, оқ, пушти, зангори, бинафша ва сариқ рангларда гуллайдиган кўп йиллик ўсимлик ва унинг гули ранг баранг

Capиқ гулcaпcap илдизпoяcи -. – rhizomata iridis pseudacori. Ўcимликнинг нoми. Capиқгyлcaпcap - Iris pseudacorus L.; caпcapдoш- лap - Iridaceae oилacигa киpaди. Kўп йиллик ўт ўcимлик. Илдизпoядaн илдизoлди бapглap вa пoя ўcиб чиқaди. ... Tиббиётдa capиқ гyлcaпcap илдизпoяcи мeъдa-ичaк кacaлликлapидa бypиштиpyвчи дopи cифaтидa ишлaтилaди. Илдизпoя Здpeнкo йиғмacи тapкибигa киpaди. Қattиk cиmфиtуm илдизи - radices symphyti asperi.

Шунингдек, ҳаммомга тушиш ва қувват берадиган ёғлар, масалан, гулсапсар мойи билан баданни силаш ҳам жинсий қувватни оширади. Жинсий ожизлиги бор киши кетма-кет ва кӯп алоқа қилишдан сақланиши керак. Шунингдек, аёли ҳайз кӯрган, кекса, касал, узоқ вақт жинсий яқинлик қилмаган пайтда жинсий яқинлик қилишдан сақланиши керак.

Гулсапсар ёғи эскирган қаттиқланишга ишлатилса, упи эритади (ва йўқотади).
. Саримсоқ пиёз 300 грамм, гулсапсар(сиёҳ)дан 300 граммини қўшиб, 5 литр сувда 1 кун қолдириб, секин 45 дақиқа қайнатиб, қайнатмадан 10 кун 3 маҳал оғиз чайилса, милк ва танглай касалликлари тузалади.
Гулсапсарни Қалампир ва қора андиз томирларини қўшиб, 500 граммини 5 литр ёмғир сувида 1 кун қолдириб, 40 дақиқа секин қайнатиб, оғиз чайилса, фойда қилади

Гулсапсар илдизинингтузилиши  кўндаланг кесими: 1 – эпиблема, 2 – экзодерма, 3 – асосий паренхима, 4 – эндодерма, 5 – эндодерманинг ўтказувчи тирик ҳужайраси, 6 – перицикл, 7 – ксилема, 8 – флоэма. .Эндодерма бир қават ҳужайралардан иборат бўлиб, бирламчи пўстлоқнинг ички қаватини ташкил қилади. Қалин ҳужайра пўсти суберин ёки лигнин моддаси билан тўйиниб ёғочлашади ёки пўкаклашади, бундай ҳужайралар ўзидан сув ўтказмайди