ТОБУТ

Тобут одамлар елкасида қўлма қўл борар, бир қизалоқ нималар бўлаётганини тушунмай ʺАдажон, менам бораманʺ, деб эргашиб йиғламаганни ҳам йиғлатарди. Қизалоқ отасини қаерга олиб кетишаётганини билганда шундай дермиди? Маййитни қабристонга қўйиб келишди ҳамки қизалоқ йиғидан тўхтамади, ҳар бир эркакка ёпишиб, адажонисини сўрарди:
ʺАдажоним қани, нимага сизлар билан келмади?" Аммо ҳеч ким унга адажонингни кўмиб келдик дея олмасди. Юрагим тўлиб, сабрим чидамай,
унга бир нималар дегим келди. Аста бориб, қизчанинг қўлидан тутдим. У умид билан менга тикилди. Кўзларининг ичи қизариб, юраги куйиб, лаблари ёрилиб кетибди.
Бир чеккага бошладим. У саволларига жавоб берадиган одамни топиб олгандек жон деб менга эргашди. Сув ичирдим, сал ўзига келди. Пинжимга тиқилиб, оғир хўрсинди. 
- Аллохни биласанми қизим? деб бармоқларим билан сочларини тарадим. У менга шошиб қарадида. 
- Аллох битта, адажоним айтган, деди бийронгина қилиб.
- Адажонинг шунақа деган бўлса, у солиҳ одам экан, дедим, эслаб кўрчи адажонинг яна нима деган? 
- Аллохни айтганини қилиш керак . . . 
- Эй, баракалла дедим қувониб, сен мен ўйлагандан ҳам ақлли қиз экансан.
Адажонинг тўғри айтибди. Аллохнинг айтганини ҳамма қилиши керак. Мана Аллох адажонингни олдига чақирди. Адажонинг Аллохни айтганини қилиб хўп деб кетди. 
- Лолани адасини нимага чақирмади? 
- Унақа деб бўлмайдида қизалоғим, Аллох ўзи ҳоҳлаган одамларини чақириб олади, сенинг адажонингни ҳоҳлабдими, шунга чақириб олди. 
- Аллох адажонимми яхши кўрадими? 
- Бўлмасамчи, сендек қизчасига Аллохни танитди-ю ёмон кўрадими? 
- Аллох жаннатда турадими? 
- Воҳ жаннатниям биласанми? 
- Биламан адажоним айтганлар, Аллохни айтганини қилсанг жаннатга тушасан деганлар. 
- Айтдимку, адажонинг ростанам солиҳ одам экан. 
- Адажоним қайтиб келадими? 
- Ана ҳолос, жаннатга ҳамма кирсам дейди, сен қайтиб келишни ҳоҳлайсанми? 
- У ерда адажоним касал бўлмайдими? 
- Бўлмайди! 
- Ойим билан кўргани борамизми? 
- Аллох ҳоҳласа борасизлар қизим. 
- Қачон борамиз? 
- Аллох чақиргандада асалим. 
- Қачон чақиради? 
- Унисини билмадим, қачон чақиришни Аллохнинг ўзи билади. 
- Лола адажонимни сўраса жаннатга кетган, дейми? 
- Ҳа, ҳа . . . ИншоАллох шундай дегин, доно қизим. Энди менга айтчи, адажониси жаннатга кетган қизлар йиғлайдими, йиғламайдими? 
У иккиланиб бош қимирлатди. Йиғламасликка ваъдасини олдим. 
Уч кун аза ичида қизчани кузатдим. 

У йиғлмади...